De stemmen zijn geteld en de slingers mogen terug naar zolder. Het feest van de lokale democratie is weer voorbij. Of toch niet?
Veel mensen weten het niet, maar in iedere Nederlandse gemeenteraad kunnen burgers inspreken. Soms gebeurt dit op grote schaal. Bijvoorbeeld in Amsterdam, waar de plaatsing van windturbines tot groot verzet leidde in de buurten die als zoekgebied waren aangewezen. Aparte inspraakavonden werden belegd om de tientallen inwoners van IJburg, Amsterdam-Noord en de Bijlmer in staat te stellen hun opvattingen te delen.
Zelf sprak ik ook tweemaal in bij de gemeenteraad. Ik kan u verzekeren: het vergt moed. Ineens sta je oog in oog met tientallen volksvertegenwoordigers die als professionele amateurs wekelijks urenlang vergaderen over het stadsbestuur. Je krijgt twee, misschien drie minuten om je punt te maken. Daarna nog een verduidelijkende vraag van links of rechts. Soms een kritische sneer. En dat allemaal omdat je het belangrijk vindt dat je mening serieus genomen wordt. Zwijgen en thuis gaan zitten mokken kost aanmerkelijk minder moeite.
Niet alle raadsleden zien ze graag komen. Al die insprekers die de vergaderorde ophouden. Vaak zijn het usual suspects, die de raad op de voet volgen en hun weg door het woud van procedures weten te vinden. Soms schrijven ze zich bij één commissievergadering in om het woord te voeren over drie bestemmingsplanwijzigingen, een verordening en een raadsinformatiebrief. Zo sprokkelen ze meer spreektijd bij elkaar dan een raadslid van een willekeurige middelgrote fractie.
Maar voor de meeste insprekers is het een vuurdoop. Ze zijn in het dagelijks leven druk bezig met hun baan, een eigen onderneming, het groen in de buurt of de voetbalclub. En dan breekt de dag aan dat de gemeenteraad een cruciaal besluit neemt over de toekomst van je omgeving. Dan kun je niet zwijgen en schuif je aan voor je drie minuten burgerplicht.
Alle insprekers verdienen een compliment. Daarom dit initiatief voor alle gemeenten van Nederland. Stel de Dag van de Inspreker in. Jaarlijks op de derde donderdag in juni. Publiceer die dag een overzicht van alle insprekers en wat ze bereikt hebben. Stuur ze een bedankje namens de burgemeester. Laat de gemeenteraad de Inspreker van het Jaar kiezen. En neem de gelegenheid te baat om iedereen op te roepen ook eens in te spreken.
Want iedereen die de moeite neemt om in te spreken in de gemeenteraad is een held. Daarvoor zouden de slingers wel wat vaker opgehangen mogen worden.
Mara van Waveren